Cursus – Les 5 – Winnen met één of meer dammen

 

Als je één of meer dammen hebt gehaald en je tegenstander (nog) niet, heb je een grote kans om de partij te winnen. Vaak gaat het echter niet vanzelf. Als je tegenstander goed oplet, kun je soms alleen winnen met een slimme truc.

Op de dambordjes van deze cursus ziet een dam er zo uit:        

De lange lijn 1

Zoals je weet is een dam veel sterker dan een schijf. Als je de dam handig gebruikt, kun je de schijven van je tegenstander gevangen houden achter de lijn waarop je dam staat.

De lijn die loopt vanaf linksonder tot rechtsboven van het bord, noemen we de ‘lange lijn’. Die lijn telt 10 speelvelden.

Als wit in deze stand zijn dam op de lange lijn zet, komt zwart niet meer over de lijn, waardoor wit wint.

Klik op .
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK2:B26,31,36."] 1. 2-19 31-37 2. 19x46 26-31 3. 46-5 31-37 4. 5x46 36-41 5. 46x37
De lange lijn 2

Als zwart zijn schijven op deze manier neer zet, kan wit niet winnen via de lange lijn! Zwart offert dan namelijk twee schijven, zodat wit van de lange lijn af moet. Daarna kan zwart veilig oversteken naar dam. De uitslag is dan remise.

Klik op .
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK1:B27,31,36."] 1. 1-23 27-32 2. 23x26 36-41 3. 26-3 41-46
Lange lijn 3

In deze stand is zwart met één schijf al over de lange lijn. Toch kan wit die schijf nog achter de lange lijn krijgen!

Speel het fragment zet voor zet af.
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK1,37:B36,38."] 1. 37-32 38x27 2. 1-23 27-31 3. 23-5 31-37 4. 5x46 36-41 5. 46x37
Lange lijn 4

Nu staan er twee zwarte schijven op de lange lijn. Wit moet niet zijn dam niet tegenover de voorste schijf van zwart zetten, want dan zet zwart zijn andere schijf en dan wordt het remise. Maar als wit de dam op de lange lijn zet, kan zwart geen kant meer op.

Speel het fragment zet voor zet af en kijk goed of zwart nog een andere zet kan doen.

Wit wint deze stand omdat de twee zwarte schijven ver uit elkaar op één lijn staan. Dat komt best vaak voor aan het einde van een dampartij. Goed opletten dus!
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK15:B23,37."] 1. 15-10 23-29 2. 10x41 29-33 3. 41-32 33-39 4. 32-49 39-44 5. 49x40
Lange lijn 5

Zwart is bijna op dam, wit kan daar niets meer aan doen. Toch kan wit nog één truc proberen. Als zwart dan op het verkeerde veld dam haalt, wint wit toch nog.

Als je op  klikt, zie je hoe zwart het niet moet doen.

Zo zie je maar dat het niet altijd goed is om dam te halen op de lange lijn!
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK4:B41."] 1. 4-10 41-46 2. 10-5 46-32 3. 5x37
Lange lijn 6 : Drie dammen tegen één dam

Als jij drie dammen hebt en je tegenstander één, is de kans groot dat het remise wordt. Als het je niet lukt om binnen 16 zetten te winnen, kan de arbiter de partij remise verklaren! Die regel is ingesteld om te voorkomen dat er eindeloos doorgespeeld wordt.

Als jij een dam hebt op de lange lijn, kun je deze truc nog proberen om te winnen. Zet eerst twee dammen op de lange lijn, net zoals in deze stand. Waar je derde dam staat, maakt niet zoveel uit.

Klik op  om te zien hoe je toch nog kunt winnen als je tegenstander zijn dam op een fout veld zet. Zwart kan op twee manieren slaan, maar wit wint in beide gevallen!
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK9,K10,K41:BK6."] 1. 9-22 6x5 2. 41-46 5-10 3. 46x5
De trik-trak-lijnen 1

De lange lijn telt 10 speelvelden. De twee lijnen die van rechtsonder naar linksboven lopen tellen elk 9 speelvelden. Die lijnen noemen we de ‘trik-trak-lijnen’.

Als je zelf al een dam hebt en je tegenstander moet op de trik-trak-lijn een dam halen, dus rechtsonder op het bord, kun je vaak op een leuke manier toch nog winnen.

In deze stand is zwart van plan om op de volgende zet een schijf te offeren zodat de witte dam weg moet. Wit kan dat niet voorkomen, maar kan wel een trik-trak-winst boeken! Klik op .
[Event "test"][White ""][Black ""][FEN "W:W37,K50:B40,45."] 1. 37-32 40-44 2. 50x6 45-50 3. 32-28 50x17 4. 6x22
De trik-trak-lijnen 2

In deze stand heeft zwart al een dam gehaald. Toch is de zwarte dam nog een beetje ‘gevangen’ in de trik-trak-lijnen. Zwart kan op de volgende zet immers maar naar één veld.

Als wit zijn dam naar de andere trik-trak-lijn speelt, komt zwart vrij en is het remise. Toch kan wit binnen twee zetten winnen!

Speel de zetten één voor één af.
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK1,32:BK45."] 1. 32-28 45-50 2. 1-6 50x17 3. 6x22
Twee schijven vastzetten met één dam

In deze stand is zwart met één schijf al over de lange lijn. Daardoor lijkt het remise te worden, want wit kan met zijn dam maar één zwarte schijf tegelijkertijd blokkeren.

Heel soms kun je dan toch nog winnen door de twee zwarte schijven tegelijkertijd vast te zetten.

Speel het fragment zet voor zet af en kijk goed of je voor zwart nog een betere zet ziet.
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK37:B20,26."] 1. 37-42 20-25 2. 42-48 25-30 3. 48x25 26-31 4. 25-14 31-36 5. 14-46 36-41 6. 46x37
Vier dammen tegen één dam (1)

Drie dammen tegen één is vaak remise, als degene met één dam goed oplet.
Vier dammen tegen één is altijd gewonnen, maar dan moet je wel weten hoe je de dam vangt.

In deze stand zie je de vier witte dammen in een vierkant staan. Dat noemen we een vangstelling.

Alle vier witte dammen moeten samenwerken om de ene zwarte dam te vangen! Zwart kan zijn dam nu nergens meer neerzetten zonder te verliezen. Klik op .
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK34,K39,K45,K50:BK26."] 1. 39-17 26x40 2. 45x34
Vier dammen tegen één dam (2)

Als de zwarte dam op dit veld staat, win je op een andere manier.

Speel de zetten één voor één af.

Al kost het je drie dammen om de zwarte dam te vangen: om te winnen is geen prijs te hoog!
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK34,K39,K45,K50:BK35."] 1. 45-40 35x6 2. 34-39 6x44 3. 50x39
Vier dammen tegen één dam (3)

Dit is ook een winnende vangstelling. Je wint nu nog makkelijker omdat je dammen op de lange lijn hebt. De zwarte dam kan weer nergens heen.

Klik op  .
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK36,K37,K46,K47:BK3."] 1. 36-9 3x41 2. 46x37

Oefeningen Les 5 - Winnen met één of meer dammen

Voor alle oefeningen geldt: wit is aan zet.
Probeer de oplossing eerst zelf te vinden, want daar leer je het meeste van. Speel het fragment pas af als je de oplossing gevonden hebt of als je het echt niet weet.

 

De twee zwarte schijven staan ver uit elkaar op één lijn. Daarvan kan de witte dam profiteren. Hoe wint wit?
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK2:B22,39."] 1. 2-11 22-27 2. 11x50 27-32 3. 50-33 32-37 4. 33-47 37-41 5. 47x36

 

Eén van de zwarte schijven is over de lange lijn, dus wit moet een list verzinnen om de twee zwarte schijven af te stoppen. Zie jij het?
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK27:B16,30."] 1. 27-43 30-35 2. 43-49 16-21 3. 49x16 35-40 4. 16-11 40-45 5. 11-50

 

Drie dammen tegen één dam is vaak remise, maar in dit geval niet. Wit wint met behulp van de lange lijn.
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK10,K36,K41:BK3."] 1. 36-9 3x5 2. 41-46 5-10 3. 46x5

 

Wit is een vangstelling aan het opbouwen om de zwarte dam te vangen. Met welke zet maakt wit de vangstelling compleet?
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK25,K39,K45,K50:BK21."] 1. 25-34

 

De vangstelling is af. De zwarte dam probeert nog een veilig veld te vinden. Hoe wint wit direct?
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK34,K39,K45,K50:BK49."] 1. 50-44 49x1 2. 39-34 1x40 3. 45x34

 

Met deze vangstelling vang je de zwarte dam ook altijd. Meestal hoef je dan nog maar één winnende zet te doen, maar in dit geval win je in twee zetten.
[Event "test"][White ""][Black ""][Setup "1"][FEN "W:WK36,K37,K46,K47:BK48."] 1. 47-42 48-34 2. 42-29 34x41 3. 46x37

Dat was de laatste les! Wil je nog beter leren dammen?

Kijk dan eens op dammentor.damz.nl 

Daar kun je nog veel meer damlessen volgen.